طرح توجیهی فنی و اقتصادی تولید آجر سفالی

طرح توجیهی فنی و اقتصادی تولید آجر سفالی

مقدمه:

آجر نیز از جمله مصالح ساختمانی می باشد که تولید و عرضه آن بطور قابل ملاحظه ای کمتر از میزان تقاضا در جامعه می باشد یکی از علل عمده این وضعیت سرمایه گذاری نسبتاً بالای این صنعت می باشد .

متأسفانه علیرغم اینکه ساخت ماشین آلات آجر و محصولات همردیف (نظیر بلوک، سفال ، و کاشی کف و...) از تکنولوژی بالایی هم برخوردار نیست ولی هنوز وابستگی به ماشین آلات خارجی بویژه برای ظرفیت های بالا وجود دارد موضوع سرمایه گذاری نسبتاً بالا بویژه در صورتیکه امکان استفاده از ارز دولتی مقدر نباشد و عدم کارآیی روشهای کاملاً نسبتی جهت پاسخگویی به نیاز جامعه زمینه استفاده از طرحهایی که ضمن استفاده از امکانات ماشینی و موجود در جامعه وابستگی تکنولوژیکی کمتر و سرمایه گذاری کمتری را نیاز داشته باشد، فراهم می سازد. بهمین منظور طرح براساس استفاده از حداکثر امکان ساخت داخل در زمینه ماشین آلات تهیه گردیده و در بخش دیگری از طرح نیز از روش صنعتی خشک کردن خشت استفاده خواهد شد که البته با ملاحظاتیکه در نظر گرفته شده و در 0صورت اعمال کنترل های لازم نقاط ضعف روش مذکور برطرف و محصول تولیدی از کیفیت لازم و قابل قبول برخوردار خواهد بود. نکته قابل توجه دیگر هزینه حمل بالای این محصول می باشد که احداث واحدهایی با ظرفیت پائین و مشابه ظرفیت طرح پیشنهادی را توجیه می نماید این هزینه برای یک قالب آجر در طی مسافت یکصد کیلومتر 6تا 7 ریال باشد که کمی بیشتر از قیمت تمام شده طرح می باشد در حال حاضر هزینه یک قالب آجر که از نقاط مختلف کشور جهت بازسازی به مناطق زلزله زده می رسد بین 75 تا 90 ریال است که عمدتاً مربوط به هزینه حمل می باشد. تنها نکته ای که در مورد محل اجرای طرح بایستی مورد توجه قرار گیرد، وجود فصول آفتابی در محل احداث طرح می باشد البته توجه به وضعیت آب و هوایی کشور این امکان در اکثر نقاط بویژه در مناطق مرکزی ، شرقی ، جنوب و جنوب غربی کشور وجود دارد. به منظور جلوگیری از وقفه در تولید نیز که ممکن است بر اثر اختلافات موقتی جوی پیش می آید تدابیر لازم از جمله انبار موقت خشت خام خشک شده ، انبار محصول و همچنین در نظر گرفتن چهار قمیره بصورت رزرو در کوره هوفمن طرح پیش بینی گردیده است.

مطالعات اقتصادی:

2-1 تعریف محصول :

آجر ماده ساختمانی سختی است که از پختن خشت خام بدست می آید . خشت گلی است که به آن شکل هندسی داده شده و از مخلوط کردن خاک با آب بدست می آید . جهت تهیه گل آب را در داخل خاک می ریزند و بعد از مخلوط نمودن آن را مالش می دهند بطوریکه دانه های خاک با آب مخلوط شود مواد خارجی و زائد نظیر سنگ ریزه ، ریشه های گیاهان و … نبایستی در گلی که برای تولید خشت بکار می رود وجود داشته باشد در زمانهای قدیم برای اینکه کارگران کلیه مواد خارجی موجود در داخل گل را پیدا کرده و جدا نمایند صاحب کارگاه مخصوصاً سکه های پولی را داخل گل می اندازد و کارگران برای اینکه سکه را پیدا کنند بالاجبار مواد خارجی موجود در گل را نیز بیرون می آورند.

اشکال مختلف:

آجر در زمانهای مختلف در ابعاد متفاوتی ساخته شده و بکار می رفته است. در دوران ساسانیان آجر با ابعاد 7*40*40 سانتی متر ساخته می شده است و آجری که بنام قراقی معروف می باشد دارای ابعاد 5*20*20 سانتی متر می باشد . آجر مورد نظر در طرح در حالت پخته شده دارای ابعاد 55*105*220 میلی متر می باشد که حدود 20% حجم آن را فضای خالی (سوراخ) تشکیل می دهد (شکل یک) ابعاد آجر مذکور در حالتیکه بصورت خشت تر و خشت خشک می باشد عبارتند از:

در حالت خشک (میلیمتر): 56*107*224

در حالت خشت تر (میلیمتر) : 59*114*239

سایر مشخصات:

وزن آجر مورد نظر در حالت پخته شده درحالتیکه حدود 20% فضای خالی بصورت سوراخ و حفره در داخل آن می باشد 8/1 کیلوگرم خواهد بود. قدرت تحمل فشار این نوع آجر بایستی حداقل حدود 120 کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد . رنگ آجر تولیدی متناسب با حداکثر دمای پخت و همچنین ترکیبات خاک می تواند بصورت قرمز یا سفید باشد.

استاندارد آجر

آجر تولیدی مطابق استاندارد شماره 7 مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تولید خواهد شد. ویژگی های آجر مورد نظر در قسمت (4-2) استاندارد فوق الذکر آمده است.

موارد مصرف و کاربرد

آجر تولیدی که از کیفیتی مناسب و قابل قبول برخوردار است می تواند در ساخت ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنعتی و بعنوان آجر نما مورد استفاده قرار گیرد.

کالای رقیب جانشین

با توجه به تنوع مصالح ساختمانی می توان عمدتاً از آجر معمولی (فشاری) ، سنگ سیمان سفید و رنگی و پوششهای فلزی (ورقهای فولادی و آلومینیومی رنگی) بعنوان کالاهای رقیب و یا کالاهائی که بعضاً جانشین آجر نما خواهد شد نام برد. کاربرد هر یک از مصالح فوق به فاکتورهای متعددی نظیر ، جنس بدنه ساختمان و طراحی اولیه، دسترسی بیشتر به یکی از مصالح فوق نسبت به سایر مصالح ، نوع ساختمان از نظر صنعتی، تجاری یا مسکونی بودن ، کیفیت مورد انتظار : قیمت هر یک از مصالح فوق و بعبارت دیگر قدرت خرید افراد مختلف بستگی دارد، با توجه به این موضوع که قیمت سنگ و پوششهای فلزی در مقایسه با آجر بالا می باشد و کیفیت پوششهای سیمانی و طول عمر آن در مقایسه با آجر بسیار کمتر می باشد می توان از آجر نما بعنوان یکی از مصالح ساختمانی که از نظر قیمت و کیفیت در مجموع مناسب تر از سایر مصالح می باشد نام برد؛

قیمت فروش

در حال حاضر بازار برای آجر نما نیز همانند برخی کالاهای دیگر قیمتهای متفاوتی وجود دارد ، قیمت فروش این کالا بصورت دولتی 900 ریال ودر بازار آزاد متناسب با کیفیت آن 250 ریال برای هر عدد آجر نیز می رسد قیمت تمام شده آجر در طرح 850 ریال و قیمت فروش آن 950 ریال پیش بینی شده است.

مقایسه قیمت فروش آجر نما با سایر محصولات مشابه به بطور مجرد و به تنهایی معقول و منطقی نمی باشد و در حقیقت با توجه به اینکه نمای ساختمانی (روکار) با بدنه ساختمان (توکار) مستقیماً ارتباط دارد این مقایسه به مقایسه یک واحد از ساختمان مثلاً یک متر مربع از ساختمان های مختلف با نمای مختلف باز می گردد که در حالتهای متفاوت نتایج متفاوتی بدست می دهد.

برسیهای فنی طرح توجیهی

تکنولوژی های مختلف

- تکنولوژی ساخت خط تولید و تجهیزات آجر در اکثر کشورهای جهان اعم از کشورهای پیشرفته و یا در حال توسعه وجود دارد، در حال حاضر در کشور خطوط تولید نصب شده عمدتاً از آلمان غربی ، تعدادی از ایتالیا و تعدادی نیز از اروپای شرقی از جمله یوگوسلاوی و تعدادی نیز ساخت داخل می باشد .

با توجه به برتری تکنولوژی آلمان غربی نسبت به ایتالیا و کشورهای اروپای شرقی نسبت به اروپای غربی انتخاب تجهیزات ساخت آلمان غربی برای ظرفیت 60 میلیون قالب در سال به بالا ‚ تجهیزات ساخت ایتالیا برای ظرفیت 45 میلیون قالب، تجهیزات ساخت کشورهای اروپای شرقی برای ظرفیت 30 میلیون قالب در سال و تجهیزات ساخت داخل برای ظرفیت 20 میلیون قالب در سال مناسب می باشد.

بررسی روشهای مختلف تولید

تولید آجر نما در دو بخش صورت می گیرد . بخش اول شامل آماده سازی و عمل آوری گل تبدیل آن به شمش گل و بخش دوم شامل برش شمش به آجر خام، خشک کردن آجر خام و پخت آن می باشد .

آماده سازی و عمل آوری گل و تبدیل آن به شمش گل

در این بخش خاک به ذرات ریز تبدیل شده، در صورت دارا بودن ریشه گیاهان، این قبیل ناخالصی ها از آن جدا شده و به میزان 30-28 درصد به آن آب اضافه شده و گلی هموژن و یکنواخت حاصل می گردد. که پس از خروج از دستگاه اکسترودر و در برش داده می شود . در عمل مراحل مختلف عمل آوری به نوع خاک ، وجود ناخالصی های نظیر شن و ماسه ، ریشه گیاهان و وجود ناخالصی ها و مواد نظیر سنگ آهک و …. در خاک بستگی دارد . برحسب خصوصیات خاک مصرفی می توان در خطوط مختلف تولید که در آن تجهیزات مختلفی را به کار رفته استفاده نمود. جهت تشریح بیشتر موضوع تجهیزات و وسائلی که در یک خط تولید آجر مورد استفاده قرار می گیرد را معرفی نموده و سپس خطوط مختلف تولید و خصوصیات هر یک از آنها را بیان می نمائیم.

تجهیزات و وسائل مختلف

در شکل شماره 2 تصویر تجهیزات مختلف مورد مصرف در خط تولید آجر نشان داده شده است ،ذیلاً به معرفی خصوصیات هر یک از ا ین دستگاه ها می پردازیم .

الفنقاله: شکل شماره 1و 2 شکل مذکور دو نوع نقاله را نشان می دهد . نقاله نوع اول ،نقاله لاستیکی ،صاف می باشد .شیب این نقاله می تواند تا 30 در جه بوده و با ظرفیت حمل بار از 30 تا 60 متر مکعب در ساعت ساخته می شود . نقاله شماره 2، نقاله لاستیکی با غلطکهای جانبی بوده و مقطه آن به صورت V و مقعر می باشد. این نقاله ها تا شیب 20 درجه می توانند مورد استفاده قرار گیرند. و باظرفیت حمل بار از 35 متر مکعب تا 150 متر مکعب در ساعت ساخته می شود.

ب - دستگاههای اکسترودر: این دستگاه گل را به صورت متراکم درآورده و به شمش با مقطع مورد نیاز خارج می سازد.

ج - مخلوط کن دو محوره: در این دستگاه آب به خاک اضافه شده و مخلوطی هموژن یا پلاستیسیته لازم را فراهم می گردد.

د- باکس فیدر : باکس فیدر دستگاهی است که با خرید و نصب آن سه هدف دنبال می شود:

1 خاک مورد نیاز جهت مصرف 30 تا 40 دقیقه در آن ذخیره شده و به این ترتیب از قطع جریان مواد جلوگیری میکند.

2 خط تولید را با جریان یکنواختی تغذیه نموده و به این ترتیب از فشار به دستگاهها جلوگیری می نماید .

3 امکان اسپری نمودن آب بر روی خاک را امکان پذیر می سازد و به این ترتیب به عمل آوری گل کمک می کند .

هآسیاب غلطکی : آسیاب غلطکی که به خرد کردن کلوخه ها و تبدیل آن به خاک یا ذراتی با ابعاد حداکثر چند میلیتر قبل از وارد شدن به مخلوط کن کمک می کند وبه این ترتیب عمل آوری خاک را بهتر می سازد و به این منظور فاصله بین دو غلطک را برحسب نوع خاک مصرفی از 3 تا 5 میلمتر تنظیم می نمایند.

در صورتیکه در خاک مصرفی موادی نظیر سنگ آهک وجودداشته باشد به منظور خرد نمودن و پودر نمودن این گونه مواد که وجود آنها به صورت کلوخه خرد نشده منجر به فرسودگی و خرد شدن آجر پس از مصرف در اثر جذب آب می گردد. استفاده از آسیاب غلطکی ضروریست.

دستگاه اکسترود همراه با مخلوط کن دو محوره و پمپ تخلیه

این دستگاه پس از مخلوط نمودن گل آنرا به صورت تکه ها ی گل درآورده و در محفظه خلاء که توسط پمپ خلاء ایجاد می شود می ریزد تا پس از تخلیه هوای موجود در گل توسط قسمت پائین دستگاه که اکسترودر می باشد متراکم شده و به صورت شمش از دستگاه خارج می شود.

ز خرد کننده: مکانیزم این دستگاه به گونه ای است که علاوه بر خرد کردن کلوخه ها مواد سخت داخل خاک که تا سه موس سختی دارند، تکه های سنگ را از خاک جدا نموده و از خط خارج می سازد

ح - مخلوط من یا سرند : دستگاه مخلوط کن یا سرند هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که در داخل خاک ریشه گیاهان و از این قبیل مواد وجود داشته باشد. کلیه تجهزات فوق بجز خرد کن و مخلوط کن یا سرند در داخل کشور ساخته می شود.

خطوط مختلف تولید با توجه به خاک مصرفی

برحسب نوع خاک مصرفی و وجود ناخالصی هایی نظیر تکه سنگ ، ریشه گیاهان و همچنین توان سرمایه گذاری ، خطوط مختلفی متشکل از تجهیزات مختلف می توانند مورد استفاده قرار می گیرند . طی صفحات بعد هفت خط مختلف عمل آوری گل نشان داده شده است موارد کاربرد هر یک از خطوط فوق عبارتند از :

خط شماره 1:

این خطوط مرکب از یک نقاله لاستیکی مقعر ، یک دستگاه مخلوط کن ، یک دستگاه نقاله دیگر جهت انتقال مخلوط کن به دستگاه اکسترودر و یک دستگاه اکسترودر می باشد . این خط تولید زمانی می تواند استفاده قرار گیرد که خاک مصرفی کاملاً مناسب و بدون ناخالصی ها یی نظیر شن و ماسه و ریشه درخت بوده و مستلزم تغذیه مداوم خاک به داخل نقاله می باشد.

خط شماره 2:

در خط شماره دو که مشابه به خط شماره یک باکس فیدر اضافه شده که جریان یکنواخت خاک به خط تولید و همچنین جلوگیری از وقفه در خط باعث می شود.

فهرست مطالب طرح توجیهی

مقدمه

خلاصه طرح

استاندارد آجر

خطوط مختلف تولید با توجه به خاک مصرفی

برش شمش گل و خشک کردن و یختن آجر خام

مشخصات فنی کوره هوفمن

شیوه های کنترل تولید محصول

مشخصات ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل

تاسیسات گرمایشی

محوطه خشک کن خشتهای تر

محاسبات